Comhrá idir Joanna Cunningham, Stiúrthóir an Watergate Theatre (Amharclann Gheata an Uisce) agus Kareen Pennefather, bunaitheoir agus comhstiúrthóir an Chompántais Amharclannaíochta Monkeyshine (Ealaíontóirí Cónaithe sa Watergate), ar thábhacht an chaidrimh idir ealaíontóirí gairmiúla agus a n-ionad ealaíon maoinithe áitiúil. Bunaíodh Monkeyshine in 1999.

Fuair mé aithne ar an gcompántas amharclannaíochta gairmiúil, Monkeyshine, atá lonnaithe i gCill Chainnigh, den chéad uair ag tús 2018 nuair a chas mé le Kareen Pennefather agus Jim Jobson ag an Watergate Theatre. Bhí Kareen agus Jim ar ghrúpa d’ealaíontóirí amharclannaíochta gairmiúla a bhí lonnaithe i gCill Chainnigh agus a bhí ag iarraidh caidreamh a chothú lena n-ionad ealaíon maoinithe áitiúil. Tá an caidreamh comhoibrithe seo ríthábhachtach chun tacú le healaíontóirí amharclannaíochta gairmiúla. Tá stíl shéimh smaointeoireacht chruthaitheach atá fuinniúil agus nuálach acu agus chuaigh sé seo i bhfeidhm orm láithreach ag an gcruinniú seo. Bhí an smaoineamh maidir le comhpháirtíocht curtha i mo cheann agus bhí mé ag súil go mór le Watergate a bheith páirteach in obair atá ceannródaíoch ar bhealaí atá liteartha agus fíorach araon. Chuaigh an bealach ina raibh obair Monkeyshine ag ceangal isteach leis an taithí dhaonna chomhfhiosach agus neamh-chomhfhiosach, agus dá bhrí sin forbairt agus fionnachtain, i bhfeidhm orm. Díreoidh an comhrá seo ar an mbealach a bhfuil obair Monkeyshine tagtha chun cinn le blianta beaga anuas chomh maith leis an gcaoi ar thacaigh a n-ionad ealaíon maoinithe áitiúil leis seo.

Joanna: Cén chaoi ar spreag obair Monkeyshine tú le cíoradh a dhéanamh ar an gcaidreamh daonna leis an dúlra, agus go bunúsach, céard atá i gceist le bheith i do dhuine daonna i gcóras éiceolaíochta idirnasctha? 

Kareen agus Jim: Bhí spéis ollmhór againn i dtábhacht an naisc seo do shláinte agus folláine gach neach. Mar ealaíontóirí agus mar amharclannóirí gairmiúla, braithimid go bhfuil ról tábhachtach againn chun spás cruthaitheach a dhéanamh do thaiscéalaíocht, do léiriú agus do chomóradh, inar féidir linn ar fad nascadh níos doimhne linn féin, lena chéile agus lenár bpláinéad.

Kareen: Tá an bheirt againn fréamhaithe go domhain faoin tuath agus d’fhás Jim aníos ar shléibhte Chill Mhantáin. D’fhás mé féin aníos ar na Sléibhte Pennine thuaidh i Sasana agus mar sin tá an bheirt againn tugtha don nádúr.  Déanaimid iarracht scríbhneoirí, ealaíontóirí, ceoltóirí, taibheoirí agus dearthóirí atá oilte freisin i bhfeirmeoireacht, garraíodóireacht orgánach, geolaíocht, antraipeolaíocht agus oideachas ceangailte leis an nádúr a thabhairt le chéile.  Bíonn próiseas cruthaitheach beoga agus corraitheach ar siúl dá bharr, a threoraíonn muid ar bhealaí nach rabhamar ag súil leo.

Joanna: In 2020 chuir Compántas Amharclannaíochta Monkeyshine tús le tionscadal ar ar tugadh Story in Our Time, a chíorann an ról a bhíonn ag scéalaíocht chun daoine daonna a nascadh leis an dúlra. In Story in Our Time chíor tú fréamhacha an scéil, agus ag fiafraí ‘cad is scéal ann?’ cad é an caidreamh daonna i scéal?  An féidir leat insint dúinn cén fáth a gcreideann tú go gcuireann scéalta teorainn orainn agus conas a thacaíonn siad linn fás go healaíonta?

Kareen: Tharla an chéad dianghlasáil cúpla mí isteach sa chéad tionscadal Story agus mar sin b’éigean dúinn ár bpleananna a athrú ó bhun aníos. Ní rabhamar in ann na turais taiscéalaíochta agus na himscrúduithe rannpháirtíochta a rabhamar ag súil leo a dhéanamh.  De réir mar a cuireadh stop le gach aon rud, áfach, agus gur thug daoine an dúlra faoi deara ar bhealaí nach bhfaca siad le fada, thapaíomar an deis caidreamh níos doimhne agus caidreamh níos spioradálta b’fhéidir a thaiscéaladh le scéal.  Chruthaíomar Myth Maker, píosa a spreag fréamhacha an dúchais den scéal agus thosaíomar ag tuiscint an ról tábhachtach a bhí ag deasghnáth agus miotaseolaíocht i gcónaí sa phróiseas tuisceana a úsáideann daoine chun iad féin agus a gcaidreamh a thuiscint inár saol. Thugamar cuireadh do ghrúpa ealaíontóirí agus ceoltóirí an cheist a chíoradh, ‘Cén scéal a bhfuil an Domhan ag insint duit?’ Tríd seo thosaíomar ag dul i ngleic le domhan le héiceolaíocht dhomhain agus smaointeoireacht dhúchasach.

Chuireamar ceisteanna cosúil le ‘An bhféadfadh scéal a bheith lárnach in atógáil caidreamh sláintiúil leis an domhan ag an gcine daonna?’ agus d’iarr muid ar dhaoine machnamh a dhéanamh ar na scéalta atá ag dul timpeall agus timpeall a bhfuilimid ag maireachtáil laistigh dóibh agus atá ag maireachtáil istigh ionainn agus ní díreach na scéalta reacaireachta a insíonn muid agus a insítear dúinn.

Joanna: Ar nós aon obair ealaíne thábhachtach, d’fhéadfadh go raibh na ceisteanna a bhí [Monkeyshine] spreagtha a chíoradh ionann cheana go neamh-chomhfhiosach. Is minic a aimsíonn an t-ealaíontóir an machnamh coiteann seo roimh dhaoine eile agus léiríonn siad é ina gcuid oibre. Cén chaoi a mbraitheann tú ag cíoradh na gceisteanna roinnte seo tríd an ealaín go dtógtar droichead idir an neamh-chomhfhios agus an comhfhios don bhreathnóir, don rannpháirtí nó don lucht féachana? 

Jim: Sa dara bliain [2021] dár gcomhpháirtíocht libh ag an Watergate thosaigh ár bhfuinneamh ag iompú amach. Theastaigh uainn comhoibriú le daoine eile - nó lucht féachana/rannpháirtithe - agus muid ag leanúint lenár n-aistear i scéal agus an tionchar atá aige inár gcaidreamh leis an domhan. Táimid paiseanta maidir leis an dícheangal atá idir daoine agus an domhan a leigheas. Tuigimid, mar ealaíontóirí, nach féidir linn an domhan a athrú linn féin, ach creidimid gur féidir leis an ealaín cabhrú linn chun muid ar fad a scaoileadh ó easpa mothúchán agus marbhántacht. Cuireann ealaín deiseanna ar fáil do shreabhadh agus nascadh agus cuirtear le fuinneamh agus le dóchas na gluaiseachta ar fud an domhain i dtreo athrú dearfach i spiorad sreafa agus nasctha.

Joanna: In 2022, tabharfaidh Monkeyshine a gcuid oibre céim eile chun cinn le tionscadal dár dteideal More Than Human. Arís tacófar leis seo trí thréimhse chónaithe bliana linn anseo sa Watergate Theatre.  Tabharfaidh sibh le chéile ealaíontóirí, éiceolaithe, taighdeoirí, leanaí, daoine fásta agus coillearnach chun an bealach a mairimid, le níos mó ná daoine daonna lena roinnimid ár bpláinéad, a thaiscéaladh. An bhféadfá beagán níos mó a insint dúinn faoi bhur bpleananna?

Kareen: Tá ár gcomhoibriú le coillearnach i gCill Chainnigh lárnach san obair seo.  Oibreoimid faoi mheantóireacht an scríbhneora agus an éiceolaí clúitigh, an Dr Stephan Harding, agus cothóidh muid caidreamh cruthaitheach comhoibritheach leis na neacha a chomhdhéanann an choillearnach.  Osclóimid ár n-intinn do na féidearthachtaí a bhaineann le hathrú i bparaidím i dtreo Domhan beo ina bhfuil muidne mar neacha daonna ar leith ón nádúr ach a mbíonn ról chomh tábhachtach céanna againn dár gcomh-neacha, mar chuid de ‘chorp domhanda’.

Joanna: Ardaíonn an obair seo roinnt ceisteanna móra faoin gcaoi atá ar an tsochaí agus ar an gcultúr.  Cén chaoi a mbeidh sibh ag dul i ngleic leis na ceisteanna seo?

Jim:  Beimid ag obair le leanaí i gCill Chainnigh agus i dTamhlacht faoi mheantóireacht an ealaíontóra agus an taighdeora cultúrtha, an Dr Sibylle Peters, atá ag cur fúithi i Hamburg, ar thug a cuid oibre spreagadh dúinn ar feadh na mblianta agus cosúil léise, tabharfaimid ealaíontóirí, eolaithe agus leanaí chun obair i gcomhar le chéile chun ár ndearcadh maidir leis an gcaoi a mbainimid lenár gcomh-neacha a thaiscéaladh, a cheistiú agus dúshlán a thabhairt go spraíúil.

Beidh an tionscadal féin mar chuid de thaighde faoi stiúir Ollscoil Teicneolaíochta Bhaile Átha Cliath agus The Civic, Tamhlacht a dhéanfaidh imscrúdú ar an leanbh laistigh den phróiseas ealaíontóra.

Joanna: Beidh Monkeyshine trí bliana faoi stiúir cónaitheachta le Watergate Theatre in 2022.  Cén tionchar atá ag an gcaidreamh seo ar do chuid oibre?

Kareen agus Jim: Mar ionad ealaíon maoinithe áitiúil, tá an caidreamh atá againn le Watergate an-tábhachtach dúinn. Ní hamháin gur thug sé an spás dúinn a gcuid oibre a chíoradh, a thástáil agus a chur i láthair ach gur thug sé tacaíocht - lena n-áirítear tacaíocht airgid - agus treoir dúinn agus muid ag déanamh a mbealach trí phaindéim dhomhanda agus ar ndóigh lig sé dúinn ár n-instinní ealaíonta agus cruthaitheacha a leanúint.

Maidir le toilteanas an Watergate tacaíocht a thabhairt dár gcuid oibre lasmuigh de bhallaí na hamharclannaíochta, lig sé dúinn ár gcleachtadh a leathnú agus lucht féachana níos leithne a aimsiú. Tá ár gcompántas faighte níos sofhreagraí go digiteach, go fisiceach agus go tíreolaíoch agus tá deiseanna cruthaitheacha nua curtha ar fáil aige seo.  Tá spás ealaíne cónaithe soghluaiste, The Nomad, againn anois agus beimid ag tabhairt faoin mbóthar i mbliana, ag tabhairt cuireadh do dhaoine páirt a ghlacadh inár gcuid oibre.

 Tacaíonn an Watergate Theatre, The Civic Theatre (Amharclann an Phobail), The Butler Gallery (Dánlann an Bhuitléaraigh) agus UCD le More Than Human.  Cuireann an caidreamh leanúnach atá againn le gach ceann de na heagraíochtaí seo pointe seasta tábhachtach ar fáil do Monkeyshine sna pobail éagsúla, ag tacú linn caidrimh a chothú agus lucht féachana níos leithne agus níos éagsúla a aimsiú.

Tá an Watergate Theatre maoinithe ag Comhairle Contae Chill Chainnigh agus ag an gComhairle Ealaíon.